Tetteren vanaf de zijlijn

“In plaats van dat je het roer vastpakt sta je een beetje te tetteren vanaf de zijlijn”, zegt mijn leidinggevende. Waarschijnlijk bedoelt hij het goed, maar toch voelt het als een klap in mijn gezicht. Omdat ik weet dat hij gelijk heeft. Ik voel hoe de waarheid van zijn woorden nadreunt in mijn hoofd. Het klopt, ik ben inderdaad heel goed in tetteren vanaf de zijlijn. Maar het roer vastpakken en zelf gaan sturen, dat is mij vreemd. Al vind ik het aan de andere kant heel vervelend als mensen niet naar mij luisteren, daar kan ik dan vervolgens ook heel boos om worden. Bovendien kan ik mij in zo’n geval ook nog eens heel verongelijkt opstellen en begrijp dan niet waarom mensen nou niet naar mij luisteren?!

Begrijp ik het echt niet of wil ik het niet begrijpen. Ik denk, of eigenlijk: ik weet, dat het het laatste is. Ik wíl het niet begrijpen. Want begrijpen betekent handelen en handelen betekent veranderen. En dat veranderen vind ik moeilijk. Veranderen houdt namelijk ook in dat je verantwoordelijkheid neemt en dat vind ik het lastigste van allemaal. Want verantwoordelijkheid nemen betekent dat ik aangesproken kan worden op wat ik doe en zeg, dat ik dan de kans loop dat mensen het niet met mij eens zullen zijn of, nog erger, dat ik fouten maak en dat past nou niet bepaald bij mijn ‘ik wil het voor iedereen goed doen’ karakter. Het roer vastpakken en de koers bepalen betekent per definitie dat je het niet voor iedereen goed kan doen. Wat daarbij niet helpt is dat mijn referentiekader niet zozeer in mijzelf zit, maar is gebaseerd op wat anderen vinden en denken. Een gevaarlijke strategie, want hoe kun je ooit echt weten wat een ander denkt en vindt? Inderdaad, dat kun je niet. Je kunt de ander er hoogstens naar vragen en dan houdt het op. Dat betekent ook dat mijn basis nogal wankel is. Niet overtuigd van mezelf en niet overtuigd van de ander, schommel ik maar een beetje heen en weer, ik dobber stuurloos rond en probeer uit alle macht om niet te verzuipen. Dus tetter ik vanaf de zijlijn, naar iedereen die het maar wil horen.

“En werkt het een beetje voor je?” Ik probeer mij voor te stellen wat ik zou vragen als een vriendin mij bovenstaand verhaal zou vertellen. En dit is dan het eerste wat in mij opkomt: “Werkt het een beetje?” “Is het helpend?”, zou mijn therapeut vragen. Op beide vragen is het antwoord volmondig ‘nee’. Het werkt niet en het helpt niet, en toch doe ik het. Afgelopen vrijdag toen mijn leidinggevende tegen mij zei: “je staat een beetje te tetteren vanaf de zijlijn”, voelde ik een waanzinnige boosheid opkomen. Boosheid richting hem? Nee, boosheid richting mijzelf. In mijn eigen bubbel had ik mezelf wijsgemaakt dat niemand mij snapte en dat iedereen om mij heen het fout had, behalve ik natuurlijk. Niemand hoorde mij, niemand zag mij. En met dat ene zinnetje bewees hij dat hij mij wél zag, dat hij mij wél hoorde. Sterker nog, hij zei er achteraan: “ik hoor en zie je wel, ook als wij elkaar niet zien.” Op dat punt sprongen de tranen in mijn ogen. In twee zinnen had hij mij gefileerd en stond ik daar poedelnaakt voor hem. Figuurlijk gesproken natuurlijk. Ik vocht tegen de tranen, want: hoe kan dat nou? Hij was toch de vijand, samen met alle anderen die niet inzagen dat ik het als enige bij het rechte eind had. En nu had mijn zelfverklaarde vijand, zonder dat hij het doorhad, een vredesverklaring uitgesproken. Tja, wat moet je dan nog, als vechten dus geen zin meer heeft? Oh, ik kan natuurlijk met mezelf in gevecht blijven, waar ik overigens heel erg goed in ben. Maar op de een of andere manier lijkt me dat niet heel erg zinvol. Wat ik dan wel ga doen? Goeie vraag! Ik denk dat ik maar eens ga luisteren naar wat mijn boosheid mij te vertellen heeft. Want juist in dat wat ik niet wil horen, zit de meeste wijsheid verscholen.

Weet ik trouwens echt niet wat die boosheid mij te vertellen heeft? Die boosheid die het normale geluidsvolume ruimschoots overstijgt, en die ik al die tijd niet gehoord zou hebben? (Tja, ik kan dat, best knap toch?) Natuurlijk weet ik wel wat ze allemaal te tetteren heeft: “Mens, ga toch leven! Luister naar me: ga leven!” Je bent niet alleen en je hoeft het al helemaal niet allemaal alleen te doen. Beweeg eens een tijdje met de stroom mee in plaats van al je energie te steken in het recht tegen de stroom in zwemmen. Kom van de zijlijn af en stap gewoon midden in je eigen leven. Het is er om geleefd en beleefd te worden, niet om er van een afstandje naar te kijken en te roepen dat het allemaal niet klopt wat er gebeurt. Ga aan het roer van je leven staan en stippel je eigen koers uit. En ja, er zullen altijd mensen zijn die een andere koers varen en natuurlijk is het onzin om te denken dat iedereen tegen je is en per definitie probeert om je het leven zuur te maken. Integendeel! Mens, ga leven, want het leven duurt maar even!